"Herkese karşı hürmetkâr ol..."
06/07/2019 Cumartesi Köşe yazarı V.T
“Büyüğümüze hürmet, küçüğümüze merhamet etmeyen bizden değildir...”
Hasan Ünsî Efendi, evliyânın büyüklerindendir. 1055 (m. 1645)’de
Kastamonu-Taşköprü’de doğdu. 1136 (m. 1723)’de İstanbul’da vefât
etti. Sarayda görev yapan bir talebesine şöyle nasihat etti:
Sultân'ın yanında çok konuşma, ilim ehlinden tanımadığın birisi varken,
Sultân'ın yanına girme. Belki senin durumun ondan aşağı olur da, sen ona
üstünlüğünü göstermek istersin. Bu ise sana zarar verir. Eğer sen ondan üstün
isen, ilmini göstermen sebebiyle belki sana kızılabilir. Böylece insanların
nazarında kıymetin düşer...
Sultan sana bir işini arz ederse, o işin bilgine muvafık olduğunu bilmeden
kabul etme...
Ticâret ve dünyâ işinden, ilimle alâkalı ise konuş, yoksa, insanları
dünyâya ve mala teşvik etmiş gibi olursun. Bu ise, insanların senin hakkında
sû-i zan etmelerine ve kendilerinden bir şey istediğini zannetmelerine
sebep olur...
Halkın arasında gülme. Fazla çarşıya çıkma. Çocuklar ile konuşup, onların
başlarını okşamakta bir mahzur yoktur. Yolun ortasında halktan yaşlılarla
yürüme. Eğer onlardan geride yürürsen ilmin şerefini ihmâl etmiş olursun.
Yaşlılardan önde yürürsen, onlara hürmetsizlik etmiş olursun. Hâlbuki
Resûlullah (sallallahü aleyhi ve sellem); “Büyüğümüze hürmet, küçüğümüze merhamet
etmeyen bizden değildir” buyurdu...
Yol ortasında oturma. Oturmak istersen, mescidde otur. Mağazalarda oturma.
Çarşıda ve mescidde bir şey yeme...
İpek elbise giyme. Ailenin bütün ihtiyâçlarını yerine getirmeye gücün
yeteceğini iyice bilmeden evlenme. Önce ilim öğren. Sonra helâlinden mal kazan,
ilim öğrenme zamanında mal kazanmak için uğraşırsan, ilim elde etmekten mahrûm
kalırsın, ilimden önce evlenirsen, çoluk çocuğun olur, onların ihtiyâçlarını
temin etmek zorunda kalırsın. İlim elde etmeye ve helâlinden mal kazanmaya
fırsat bulamazsın. İşinin azlığında, kalbin boş, zihnin meşgul değilken, ilimle
meşgul ol. Allahü teâlâdan çok kork, takvâya sarıl. Emânete riâyet et. Herkese
nasihat eyle. İnsanları aşağı görme. Hem kendine, hem de başkalarına hürmetkâr
ol. Onların seninle olan işlerinin dışında, insanlarla fazla beraber olma. Sana
bir mesele sormak isteyenlerin suâllerinin dışında, başka meselelere girme.
Sonra, suâlinin cevâbında zihinleri karışabilir.
