Bir felsten aşağı alışveriş yapmak
07/09/2020 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
Fülûs, felsler demektir. Bir felse, Türkçede mangır,
fariside pul denir.
Sual: Bir felsin altında alışveriş olmaz deniyor. Fels ne demektir ve nasıl
hesaplanmaktadır ve ne yapmak gerekir?
Cevap: Bu konuda Seâdet-i Ebediyye kitabının Bey ve Şira yani alışveriş
bahsinde buyuruluyor ki:
“Altından ve gümüşten başka madenlerden basılmış paralara, Fülûs denir.
Eskiden, yalnız bakırdan, çeşitli ağırlıklarda fülûsler kullanılırdı. Fülûs,
felsler demektir. Bir felse, Türkçede mangır, fariside pul denir.
Bugünkü pul başkadır. Bir felsin ağırlığının bir santigramdan az olduğu,
kitaplarda anlaşılmaktadır. Semen olarak kullanılan fülûsların itibari
kıymetleri, yani rayiç değerleri, şimdi kullanılan kâğıt paralarda olduğu gibi,
kendi değerlerinden kat kat fazladır ve hep değişmektedir. Evvelce yüz felsin,
ortalama, bir dirhem gümüş kıymetinde olduğu, ibni Âbidînde, Bezzâziyyeden
alınarak yazılıdır. Ahkam-ı islamiyyede yirmi miskal altın veya ikiyüz dirhem
gümüş, fakirlik ile zenginliği ayıran mal miktarını gösterdiği için, bir miskal
ağırlığındaki altın kıymetinin on dirhem ağırlığındaki gümüş kıymetine müsavi,
eşit olduğu ve bir altın liranın, bir buçuk miskal ağırlığında olduğu zekât
bahsinde bildirilmiştir. On dirhemin ağırlığı, yedi miskalin ağırlığı kadar
olduğu için, bir miskal altının kıymeti, ahkam-ı islamiyyede yedi miskal
gümüşün kıymeti kadardır. Bir felsin itibari kıymeti, şimdi bir altın liranın
kıymeti olan kâğıt lira adedinin onbeşte biri kadar kuruş olmaktadır. Mesela,
en ucuz altın liranın kıymeti 3.000 kâğıt lira ise, bu fülûsun itibari kıymeti
200 kuruş olur. Buna göre 2 liradan aşağı olan bir malın satılması caiz
olmamaktadır. Bu kadar ucuz malın, bir fels değerinde olacak fazla miktarı için
veya başka cins mallar ile birlikte tek bir sözleşme yaparak toptan satmak caiz
olur.”
***
Sual: Haram olan şeyleri yemek ve içmek, insanın kalbini karartır mı?
Cevap: Haram yemek, kalbi karartır, hasta eder. Zünnûn-i Mısrî
hazretleri buyuruyor ki:
“Kalbin kararmasının dört alameti vardır:
1-İbadetin tadını duymaz. 2-Allah korkusu, hatırına
gelmez. 3-Gördüklerinden ibret almaz. 4-Okuduklarını, öğrendiklerini
anlamaz, kavrayamaz.” Bunun için hadis-i şerifte;
(Beş vakit namazı kıldıktan sonra, çalışıp helal kazanmak, her Müslümana farzdır) buyuruldu.
