“Esmâ-i hüsnâ”ya dâir -1-
14/09/2020 Pazartesi Köşe yazarı R.A
“Esmâ-i hüsnâ” tamlaması “güzel isimler” demek olup; bununla
Allahü teâlânın 99 ism-i şerîfi kasdedilmektedir.
Okuyucularımızdan bir kardeşimiz, bizden, “Allahü teâlânın esmâ-i
hüsnâsı”nın kısa kısa manalarını yazmamızı talep etmiştir; biz de onun
talebine binâen, bu konuda, inşallah 4 makâle yazacağız. Önce kelimelerin
manalarını verelim:
Bilindiği gibi “Esmâ” kelimesi, “isim” kelimesinin
çoğulu olup “isimler” demektir. “Hüsnâ” kelimesi
de “hasen” kelimesinin müennesi olup “güzel” demektir. “Esmâ-i
hüsnâ” tamlaması ise “güzel isimler” demek olup;
bununla Allahü teâlânın 99 ism-i şerîfi kasdedilmektedir.
Bu konuda yazılmış, Arapça ve Türkçe bazı eserler vardır. Meselâ İmâm-ı
Gazâlî’nin “el-Maksadul-esnâ fî Esmâillahil-hüsnâ” adlı eseri
Arabîdir. Ali Osmân Tatlısu’nun hem Diyânet İşleri Başkanlığı, hem de Akçağ
Yayınevi tarafından defalarca neşredilen “Esmâ-i Hüsnâ Şerhi” isimli
eseri Türkçedir.
Dârul-Fünûn müderrislerinden Seyyid Abdülhakîm Efendi’nin de muhtasar
(18-20 sayfalık) bir “Esmâ-i Hüsnâ Şerhi” vardır. “Rehber
Ansiklopedisi”, “Dînî Terimler Sözlüğü” ve “Yeni Rehber
Ansiklopedisi”nde bu isimler, ilgili maddelerde yazılmıştır. Ayrıca
bunlar dinimizislam.com sitesinde de yer almaktadır. Biz de
oralardan nakil yaparak özet bilgiler verelim...
Bir âyet-i kerîmede: "En güzel isimler O'nundur
(Allah'ındır)" (el-Haşr, 24; el-İsrâ, 110) buyurulmuştur. Diğer
bir âyette ise; “En güzel isimler Allah'a âittir; O’na, bu isimlerle
duâ ediniz…” buyurulmaktadır (el-A'râf, 180)
Buhârî ve Müslim'de "Allah'ın 99 ismi vardır. Kim, bunları
ezberlerse (îmân eder ve ezbere sayarsa), Cennete girer" hadîs-i
şerîfi yer almaktadır.
Resûlullah (aleyhis-selâm) buyurdu ki: "Allah'ın doksan dokuz
ismi vardır. Kim, bunları ezberlerse, Cennete girer. Allah tektir, teki
sever."
Bir rivâyette: "Kim, o isimleri sayarsa, Cennete girer" buyurulmuştur.
İmâm Buhârî, hadîs-i şerîfi bu lafızla tahrîc etmiştir. Müslim'de "tek" kelimesi
yoktur. [Buhârî, Daavât 68; Müslim, Zikr 5 (2677); Tirmizî, Daavât 87
(3502)]
Sünen-i Tirmizî, Sünen-i İbn-i Mâce, Sahîh-i İbn-i Hibbân ve Müstedrek-i
Hâkim’de geçen bir hadîs-i şerifte ise, “Allah’ın 99 ismi vardır, kim
bunları sayar (bilip öğrenir, ezberler ve mûcibince amel ederse) Cennet’e
girer” buyurulmuştur. Sünen-i Tirmizî ve Sünen-i İbn-i Mâce’deki
hadîs-i şerîfte bildirilen, Allahü teâlânın 99 ismi sırasıyla şunlardır [Bugün
sâdece 3 tanesini zikredebileceğiz]:
1- Allah: Her ismin vasfını ihtivâ eden öz adı. Kendinden başka
ilâh bulunmayan tek Allah. Bu ism-i şerîf, Cenâb-ı Hakk'ın hâs ismidir. Bu
itibârla diğer isimlerin ifâde ettiği bütün güzel vasıfları ve İlâhî sıfatları
içine alır. Diğer isimler ise, yalnız kendi mânalarına delâlet ederler. Bu
bakımdan Allah isminin yerini hiçbir isim tutamaz. Bu isim, Allah'tan başkasına
mecâzen de verilemez. Diğer isimlerinden bazılarının, Allah'tan başkasına isim
olarak verilmesi câizdir.
2- Er-Rahmân: Dünyâda bütün mahlûkâta merhamet eden, şefkat
gösteren, ihsân eden.
3- Er-Rahîm: Âhirette, sâdece müminlere acıyan, merhamet eden. [İnşâallah kalanları, diğer makâlelerimizde ele alalım.]
