Helale harama riayet etmek...
22/07/2020 Çarşamba Köşe yazarı V.T
İmânın en aşağısı, yoldan geçenlere eziyet veren şeyleri
yoldan temizlemektir...
İzzüddîn ibn-i Ganim
el-Makdisî hazretleri evliyanın meşhurlarındandır. Kudüs’te doğdu. Dedesi Ganim
bin Ali el-Makdisî’nin tedrisinde yetiştişti. Tasavvufta yüksek derecelere
eriştikten sonra Kahire'ye gidrek bir zaviye kurdu. Burada çok talebe
yetiştirdi. 678'de (m. 1280) Kahire'de vefat etti. Sohbetlerinde buyurdu ki:
Amel üç kısma ayrılır:
Birincisi; sâdece kişinin kendisi ile ilgilidir. Bu da iki kısma ayrılır.
Bâtına (içe) âit olan kısım: Bu, nefsi kötü ve aşağı işlerden temizlemekten
ibârettir. Kötülüklerin anası durumunda olan şeyler ondur, a) Yemeğe ve içmeğe
düşkün olmak, b) Makam sevgisi, c) Mal sevgisi, d) Dünyâ sevgisi, e) Kin, f)
Hased, g) Gazap (kızmak), h) Riya (gösteriş), i) Ucb (kendini beğenmek), j)
Nefsini, hoşuna gidecek şeylerle süslemektir. İkinci kısım, zâhire (dışa)
âittir: Bu kısım, ibâdetlerden ibârettir. Bunlar; bedeni, maddî ve manevî
pisliklerden, cünüplük ve abdestsizlikten temizlemek, namaz kılmak, zekât
vermek, oruç tutmak, hacca gitmek, kurban kesmek, cenâze ile alâkalı vazîfeleri
yerine getirmek, Kur’ân-ı kerîm okumak, nezirleri, adakları yerine getirmek,
İkincisi: Kişinin
kendisine, yakınlarına ve çoluk-çocuğuna âit husûslardır. Bunlar; zinâdan
sakınmak, evlenmek, evliliğin îcaplarını yerine getirmek, ana-babaya iyilik
etmek, akrabayı ziyâret etmek ve onlara iyilik etmek, büyüklere itaat etmek,
hizmetinde bulunanlara iyilik etmektir.
Üçüncüsü: insanlara âit şeyler olup, insanların huzûr ve rahatı bunlara bağlıdır, iyilik üzere yardımlaşmak, dînin emirlerini ihyâ etmek ve yaymak, emr-i ma’rûf ve nehy-i münker yaparak, Allahü teâlânın emirlerini bildirip, yasakladıklarından alıkoymak, küfürden sakınmak sûretiyle dîni muhafaza etmek, Allah yolunda nöbet tutmak, cinâyetlerden sakınmak sûretiyle nefsi kontrol altına almak. Helâla, harama riâyet etmek sûretiyle insanların mallarını muhafaza etmek. Hakları sahiplerine vermek. Zulümden sakınmak, sarhoş edici şeylere mâni olmak sûretiyle aklı muhafaza etmek, Müslümanlardan zararı def etmek ve benzerleridir. Yoldan, Müslümanlara eziyet ve sıkıntı veren şeyi kaldırmak da Müslümanlardan zararı def etmek kabilindendir. Nitekim, îmânın en aşağısı, yoldan geçenlere eziyet veren ve onların geçmesine mâni olan şeyleri yoldan temizlemek, onları kaldırmak olduğu hadîs-i şerîfte bildirilmiştir.
