Hadis-i şeriflerin çeşitleri hakkında...
02/08/2023 Çarşamba Köşe yazarı V.T
Ebû Abdullâh Muhammed ibn-i Vâre hazretleri hadis hafızıdır. 190
(805)’de İran’da Rey'de doğdu. İlim tahsili için çok memleket gezdi. Büyük
âlimlerden hadis öğrendi. Kendisinden rivayette bulunan talebelerinin en
meşhuru İmam-ı Buhârî hazretleridir. İbn-i Vâre 270'te (m. 884) Rey'de vefat
etti.
Hadis-i şeriflerin çeşitleri hakkında buyurdu ki:
1- Hadis-i mürsel: Sahabe-i kiramın ismi söylenmeyip, Tabiinden
birinin doğruca, (Resulullah aleyhisselam buyurdu ki) dediği hadis-i şerif. 2-
Hadis-i müsned: Resulullaha isnat eden Sahabînin ismi bildirilen hadis-i
şeriflerdir. 3- Hadis-i müsned-i muttasıl: Resulullaha kadar, aradaki
ravilerden hiçbiri noksan olmayan hadis-i şerif. 4- Hadis-i müsned-i münkatı:
Sahabîden başka, bir veya birkaç ravisi bildirilmeyen. 5- Hadis-i mevsul:
Sahabînin, (Resulullahtan işittim, böyle buyurdu) diyerek haber verdiği,
hadis-i müsned-i muttasıl demektir. Bunlara, hadis-i merfu da denir. 6- Hadis-i
mütevatir: Birçok Sahabînin, Resulullahtan ve başka birçok kimsenin de,
bunlardan işittiği ve çok kimselerin haber verdiği hadis-i şeriflerdir. 7-
Hadis-i meşhur: İlk zamanda bir kişi bildirmişken, ikinci asırda şöhret bulan
hadis-i şeriflerdir. 8- Hadis-i mevkuf: Sahabîye kadar söyleyen hep bildirilip,
Sahabînin, (Resulullahtan işittim) demeyip, (Resulullah böyle buyurmuş) dediği
hadis-i şerif. 9- Hadis-i sahih: Âdil ve hadis ilmini bilenden işitilen, müsned-i
muttasıl, mütevatir ve meşhur hadis-i şerif.
10- Haber-i âhâd: Bir kimse tarafından söylenilen, müsned-i
muttasıl hadis-i şerif. 11- Hadis-i muallâk: Baştan bir veya birkaç ravisi veya
hiçbir ravisi belli olmayan. 12- Hadis-i kudsi: Manası Allahü teâlâdan,
kelimeleri Resulullah tarafından olan. 13- Hadis-i kavi: Söyledikten sonra, bir
âyet-i kerime okuduğu hadis-i şerif. 14- Hadis-i hasen: Bildirenler, sadık ve
emin olup, fakat hafızası, anlayışı, sahih hadisleri bildirenler kadar kuvvetli
olmayan kişilerin bildirdiği hadis-i şerif.
15- Hadis-i maktu: Söyleyenler, Tabiin-i kirama kadar bilinip,
Tabiinden rivayet olunan hadis-i şerif. 16- Hadis-i şaz: Birinin, bir hadis
âliminden işittim dediği hadis-i şerif. 17- Hadis-i garip: Yalnız bir kimsenin
bildirdiği hadis-i sahihtir. Yahut aradakilerden birine, bir hadis âliminin
muhalefet ettiği hadis-i şerif. 18- Hadis-i zayıf: Sahih ve hasen olmayandır.
