İnsanlardan yiyecek, giyecek istemek
15/04/2024 Pazartesi Köşe yazarı O.Ü
Sual: Aç, susuz olan bir kimse, başkalarından yiyecek, içecek ve başka temel ihtiyaçlarını isteyebilir mi?
Cevap: Bir günlük
yiyeceği bulunan kimsenin ve hiç yiyeceği yok ise de, sağlam, çalışacak,
ticaret edecek hâlde olan kimsenin, yiyecek, içecek veya bunları almak için
para istemesi, dilenmesi haramdır. Bunun varlığını bilerek, istediğini vermek
de haramdır. İstemeden verilmesi ve verileni alması caizdir. Bu kimsenin
yiyecek, içecekten başka ihtiyaçlarını mesela, elbise, ev eşyası, kira paraları
istemesi caiz olur. Aç veya hasta olanın, oturacak evi olsa da, yiyecek
istemesi caizdir. Bir günlük yiyeceği olan, olmasa da, çalışabilecek hâlde olan
kimse, ilim öğrenmekle veya öğretmekle meşgul ise, yiyecek istemesi, yine caiz
olur. Parasını harama sarf edene ve israf edene sadaka verilmez.
Sual: Bir fakire, onu dinen zengin edecek miktarda
zekât vermek uygun olur mu?
Cevap: Fakirin, hiç
olmazsa, bir günlük ihtiyacını karşılayacak kadar vermek müstehaptır. Borcu
olmayan ve çoluk çocuğu bulunmayan fakire, nisap miktarı veya malını nisap
miktarına tamamlayacak kadar zekât vermek mekruhtur. Çoluk çocuğu olan fakire,
bunların her birine bölünce, nisap miktarı düşmeyecek kadar, çok zekât vermek
caizdir. Zekatı, fakir olan kardeşe ve hala, amca, dayı ve teyze gibi yakın
akrabaya vermek daha sevapdır. Yakınları muhtaç iken, başkalarına verirse,
sevabı olmaz
Sual: Bir kimsenin, zekâtını, bulunduğu yerdeki
fakirlere vermeyip de, başka şehir veya yerdeki fakirlere göndermesinin,
vermesinin dinen mahzuru olur mu?
Cevap: Zekâtı başka
şehre göndermek mekruh ise de, akrabaya vermek için veya kendi şehrinde fakir
Müslüman bulamazsa, başka şehre göndermek caizdir. Zekâtı, borcu olana vermek,
fakire vermekten daha iyi olduğu Bezzâziyye fetvasında yazılıdır. Malını israf
edene, haramda kullanana zekât vermenin layık olmadığı Dürr-i Yektâda
yazılıdır.
Sual: Zengin olup alacaklarını alamayan ve sıkıntıya
düşen bir kimse, zekât alabilir mi?
Cevap: Alacaklarını ve malını eline geçiremeyen,
elindeki bononun ödeme zamanı gelmeyen zengin kimse, faizsiz ödünç veren kimse
bulamazsa, ihtiyacı kadar, zekât alabilir. Malı eline geçtiği zaman, almış
olduğu zekâtı da, fakirlere dağıtmaz.
