Gıybet etmemeli, edene de mâni olmalı!
17/05/2022 Salı Köşe yazarı O.Ü
Gıybet ve iftira
söylemek, büyük günah olduğu gibi, bunları dinlemek de haramdır.
Sual: İnsanlarda var
olan hata ve kusurları, onların ardından söylemekte, başkalarına bunları
anlatmakta dinimiz açısından bir mahzur var mıdır?
Cevap: Gıybet, bir
Müslümanın veya gayr-i müslimin gizli bir kusurunu, arkasından söylemektir.
Gıybet etmek haramdır, büyük günahlardandır. Bir kimseyi kötülemek gıybet olur.
Gıybet ve iftira söylemek, büyük günah olduğu gibi, bunları dinlemek de
haramdır.
Gıybet, insanın
sevaplarının azalmasına, başkasının günahlarının kendisine verilmesine sebep
olur. Bunları, her zaman düşünmek, insanın gıybet etmesine mâni olur. Gıybet,
üç türlüdür:
Birincisinde, ben
gıybet etmedim, onda bulunan şeyi söyledim, der. Böyle söylemek, küfür olur.
Çünkü, harama, helal demiş olur.
İkincisinde, gıybet
olunana duyurmaktır. Büyük haram olur. Tövbe etmekle affedilmez. Onunla
helalleşmek de lazım olur.
Üçüncüsünde, gıybet
olunanın bundan haberi olmaz. Tövbe ve istiğfâr etmekle ve ona hayır dua
etmekle affolur.
Yanında gıybet
yapıldığını işiten kimse, buna hemen mâni olmalıdır. Hadis-i şeriflerde
buyuruldu ki:
(Din kardeşine, onun
haberi olmadan yardım eden kimseye, Allahü teâlâ dünyada ve ahırette yardım
eder.)
(Yanında, din
kardeşi gıybet edilince, gücü yettiği hâlde ona yardım etmeyen kimsenin
günahı, dünyada ve ahırette kendisine yetişir.)
(Bir kimse, dünyada
din kardeşinin ırzını korursa, Allahü teâlâ, bir melek göndererek, onu Cehennem
azabından korur.)
Gıybet yapılırken,
orada bulunan kimse, korkmazsa, söz ile, korkunca, kalbi ile reddetmezse,
gıybet günahına ortak olur. Sözünü kesmesi veyahut kalkıp gitmesi mümkün ise,
bunları yapmalı. Eliyle, başıyla, gözüyle menetmesi kâfi gelmez. Açıkça,
'sus' demesi lazımdır.
Gıybet etmenin
keffareti, üzülmek, tövbe etmek ve onunla helalleşmektir. Pişman olmadan
helalleşmek, riya olur, ayrı bir günah olur. Ölmüş olanı ve gayr-i müslimi
gıybet etmenin de, haram olduğu İbni Âbidînde yazılıdır.
Sual: Dört büyük
halifenin, birbirlerinden üstünlük sıraları nasıldır?
Cevap: Bu konuda Ehl-i
sünnet âlimleri;
“Dört halifenin birbirinden yükseklikleri, üstünlükleri, hilafetleri sırası iledir” buyurmuşlardır.
