Abdesti bozanlar ve bozmayanlar
25/10/2018 Perşembe Köşe yazarı V.T
Şırınga ile kan alınca abdest bozulur. Kene ve sivrisinek az emerlerse bozulmaz.
Ebû Bekr Harrânî hazretleri Hanefî mezhebi fıkıh âlimlerindendir. 549 (m. 1154) senesinde Urfa-Harran’da doğdu, 624 (m. 1227) senesinde aynı yerde vefât etti. Bağdad’da İbn-i Şâtîl ve başkalarından hadîs-i şerîf dinledi. Daha sonra Vâsıt’a giderek orada Hanefî mezhebi fıkıh ilmi tahsil etti. Buyurdu ki:
Hanefî mezhebinde abdesti bozan şeylerden bazıları şunlardır: Önden ve arkadan çıkan her yaşlık, yayılmasa bile, başka yerden çıkan kan ve hastalıkla çıkan sıvı, yıkaması lâzım olan yere yayılınca, abdesti bozar. Burun kemiklerine kan inince bozulur. Çünkü, buraya suyu ulaştırmak sünnettir. Kulak deliği de böyledir. Dert ile, ağrı ile gözyaşı bozar. Ağlamak, çok gülmek ile ve soğan, tozlar tesiri ile akan gözyaşı ve nezle ile akan burun suyu bozmaz.
Mayasıl, parmak arası pişinti, kabarcık, uyuz, çiçek suları ve yakı konulan yerden çıkan sular bozmaz diyen âlimler vardır. Zarûret hâlinde bu söze göre amel olunacağı, İbni Âbidînde yazılıdır. Sülük, kene, büyük tahta biti fazla emerek ve hacamat ile kan alınca bozulur. Bunun için, şırınga iğnesi ile kan alınca da abdest bozulur. Kene, tahta biti, sivrisinek az emerlerse bozulmaz.
Yakı altına çıkan kan, irin, üstündeki bezde ve etrâfında görünmedikçe bozmaz. Yakı, sargı çıkarılınca, üzerinde görülürse, o anda bozulur. Ağız dolusu kay, tükürüğe müsâvî kan bozar. Tükürük kandan sararmış ise, bozmaz. Kızarmış ise, bozar. Ayva, elmanın ısırılan yerinde kan görülürse, bozmaz.
Mâlikî ve Şâfiî'de ciltten akan şeyler abdesti bozmaz. Yan veya sırt üstü yatarak veya dirseğine yâhut bir şeye dayanıp veya bir dizini dikip diğer uyluğu üzerine oturarak uyumak abdesti bozar. Dayandığı şey çekilince düşmezse bozulmaz. Namazda uyumak, dizlerini dikip, başını dizleri üzerine koyarak, bağdaş kurarak, diz çökerek, teverrük ederek uyumak bozmaz. Teverrük, kadınların namazda oturdukları gibi oturmaktır.
Bayılmak, sarhoş olmak, namazda sesli gülmek bozar. Yaradan katı kan, et düşmek, yaradan, burundan, kulaktan kurt düşmek, abdest uzvuna el sürmek, yabancı kadına dokunmak, balgam kusmak, gülmek, ağlamak bozmaz. Yabancı kadına dokunmak Şâfi'îde mutlaka bozar. Mâlikîde ve Hanbelîde şehvet ile olunca bozar.
