İman, herkeste aynı mıdır?
27/08/2019 Salı Köşe yazarı O.Ü
İnanmanın azı, çoğu olmaz. Azalan ve çoğalan bir inanışa, inanmak değil,
zan ve vehim denir.
Sual: Peygamberlerin imanı ile diğer insanların imanları hep aynı mıdır,
aralarında iman bakımından bir fark var mıdır?
Cevap: Konu ile alakalı olarak İmâm-ı Rabbânî hazretleri Mektûbât kitabında
buyuruyor ki:
“İmân; Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında yazılı olan, Peygamber
efendimizden gelen haberlere inanmak ve inandığını söylemek demektir. Her lisan
ile söylemenin caiz olduğu, Dürr-i yektâda yazılıdır. İbadetler, imandan parça
değildir. Fakat, imanın kemalini arttırır ve güzelleştirirler. İmâm-ı a'zam Ebû
Hanîfe aleyhirrahme, iman artmaz ve azalmaz, buyuruyor. Çünkü iman, kalbin
tasdik etmesi, kabul etmesi, inanması demektir. İnanmanın azı, çoğu olmaz.
Azalan ve çoğalan bir inanışa, inanmak değil, zan ve vehim denir. İmanın kâmil
veya noksan olması, ibadetlerin çok ve az olması demektir. İbadet çok olunca,
imanın kemali çok denir. O hâlde, müminlerin imanları, Peygamberlerin imanları
gibi olmaz. Çünkü bunların imanları ibadetler sebebi ile kemalin tepesine
varmıştır. Diğer müminlerin imanları oraya yaklaşamaz. Her ne kadar, her iki
iman, iman olmakta ortak iseler de, birincisi, ibadetler vasıtası ile, başka
türlü olmuştur. Sanki aralarında benzerlik yoktur. Müminlerin hepsi, insan
olmakta, Peygamberler ile ortaktır. Fakat, başka kıymetler, üstünlükler bunları
yüksek derecelere çıkarmıştır. İnsanlıkları, sanki başka türlü olmuştur. Sanki,
müşterek olan insanlıktan daha yüksek insandırlar. Belki, insan bunlardır,
başkaları sanki insan değildir.
İmâm-ı a'zam Ebû Hanîfe aleyhirrahme; (Ben elbette müminim) demelidir,
diyor. İmâm-ı Şâfiî aleyhirrahme ise; (Ben inşâallah müminim) demelidir,
buyuruyor. Bunun ikisi de doğrudur. İnsan şimdiki imanını söylerken (Ben
elbette müminim) demelidir. Son nefesteki imanını söylerken (Ben
inşâallah müminim) der. Fakat, burada da, şüpheli söylemektense,
elbette demek daha iyidir.”
***
Sual: Meleklerin evlenmesi var mıdır, günah işleyebilirler mi?
Cevap: Melekler, Allahü teâlânın kıymetli kullarıdır. Allahü teâlânın
emirlerine isyan etmezler, emir olundukları işleri yaparlar. Evlenmeleri
yoktur, doğurmazlar, çoğalmazlar, hata etmez, unutmaz, hile yapmaz,
aldatmazlar. Bunların Allahü teâlâdan getirdikleri hep doğrudur, şüpheli,
ihtimalli değildir.
